Boşanma, eşlerin ilişkilerinin karşılıklı sevgi, saygı, bağlılık, güven ve yaşam boyu mutluluk beklentileri üzerine kurdukları evlilik birliğinin çeşitli sebeplerle bozulması sonucu eşler tarafından evliliğin dava yoluyla sonlandırılmasıdır.
Öncelikli olarak belirtmek isteriz ki başta boşanma davaları olmak üzere Medeni Hukuk alanındaki tüm süreçlerin takibi ve çözüme kavuşturulması için, hukuki liyakat, bilgi ve tecrübe gerektirdiği kadar, ihtilafın her iki tarafı bakımından işletilmek üzere, insan psikolojisi ve duygusal empati yeteneği de gerektirmektedir. Maalesef meslektaşlarımızın birçoğu, salt kendi müvekkilinin fayda ve çıkarlarını maksimum düzeyde temin edebilmek, belki de mesleki bir “zafer” elde edebilmek adına, ihtilafın diğer unsurlarının topyekûn korumaları ve özen göstermeleri icap eden hak, yararlar ve beşerî değerleri gözetmeksizin “zücaciye dükkanına girmiş fil misali” hareket edebilmekte, bu süreci işletirken de tüm unsurlar bakımından geri dönülmez şekilde zararlara neden olmaktadır.
Elbette ki her hukuki olay kendi içindeki dengelerini haizdir. Ancak yukarıdaki genel geçer değerler gözetilerek sürecin ele alınması Medeni Hukuk ilişkisi içerisinde olan tüm unsurlar bakımından mutlak adaletin tesisi anlamına gelecektir.
BOŞANMA DAVASI ÇEŞİTLERİ
Anlaşmalı Boşanma: Eşlerin boşanma ile ilgili tüm hukuki sonuçlar üzerinde uzlaşmaları sonucu açılacak olan boşanma davası türü “Anlaşmalı Boşanma” olarak adlandırılır.
Anlaşmalı boşanma yapılabilmesi için yerine getirilmesi gereken tek şart eşlerin tüm konularda anlaşmaları değildir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Hangi durumlarda anlaşmalı boşanma yapılabileceğini 3 maddede sıralamaktadır. “Anlaşmalı Boşanma Şartları” olarak ifade edilen bu koşulların yerine getirilmediği noktada taraflar her konuda anlaşsa bile anlaşmalı boşanma gerçekleşmez. Bu şartlar;
Anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için evliliğin bir yılını doldurmuş olması gerekir. Yani bir yıldan önce eşler her konuda uzlaşmış olsa dahi anlaşmalı boşanma gerçekleşmez.
Anlaşmalı boşanma gerçekleştirilebilmesi için eşler boşanmanın tüm hukuki sonuçlarında uzlaşmış ve bu durumu yazılı bir şekilde belgelemiş olmalıdır. Bu yazılı belge, “Anlaşmalı Boşanma Protokolü” olarak adlandırılır. Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanmamış ise kanun yine anlaşmalı boşanma yapılamayacağına hükmeder. Anlaşmalı boşanma protokolü içerisinde taraflar, çocuğun velayetini kimin alacağı, evlilik içerisinde edinilmiş malların nasıl paylaşılacağı, boşanmaya ilişkin tarafların tazminat veya nafaka taleplerinin olup olmadığı gibi hususlarda uzlaşma içerisinde olduklarını beyan etmeleri gerekir.
Anlaşmalı boşanmalarda davaya katılma Medeni Kanun tarafından hükmedilen bir başka anlaşmalı boşanma şartıdır. Taraflar ister boşanma avukatı ile isterlerse kendileri davayı yürütüyor olsunlar, her durumda boşanma davasına katılmak zorundadırlar. Burada amaç, boşanma protokolü içerisinde beyan edilen uzlaşma hususlarının hakim tarafından bir de bireylerden dinlenmesidir.
Çekişmeli Boşanma: Taraflar arasında boşanmada hangi tarafın kusurlu olduğu, maddi ve manevi tazminat, nafaka, velayet, ev eşyalarının paylaşımı vb. gibi konularda belli bir çekişmenin yaşandığı bir dava türüdür.
BOŞANMA SEBEPLERİ
Özel boşanma sebepleri: Kanunda sınırlı sayıda sayılmış olan özel boşanma sebeplerine dayanan boşanma davaları şunlardır:
- Zina (aldatma) nedeniyle boşanma davası (TMK m. 161) ,
- Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış nedenleri ile boşanma davası (TMK m. 162),
- Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme sebepleri ile boşanma davası (TMK m. 163),
- Terk Sebebiyle boşanma davası (TMK m. 164),
- Akıl Hastalığı sebebiyle boşanma davası (TMK m. 165).
Genel boşanma sebepleri: Örneğin, geçimsizlik, mizaç uyuşmazlığı nedeniyle tartışma, hakaret, şiddet, güven sarsıcı davranışlar, evlilik yükümlülüklerini yerine getirmeme gibi sınırsız sayıda neden genel boşanma nedenleri olarak kabul edilir.
Özel boşanma sebepleri ile genel boşanma sebepleri farklı hukuki sonuçlar doğurur. Bir evlilikte özel boşanma sebepleri varsa, davacı, karşı tarafın kusurlu olup olmadığını ispatlamak zorunda değildir, yalnızca özel bir boşanma sebebi olduğunu ispatlaması yeterlidir. Oysaki genel boşanma sebepleri varsa boşanma kararı verilebilmesi için hem davacı hem de davalı birbirinin kusurunu ispatlamak zorundadır.
BOŞANMA DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu madde 168 uyarınca “boşanma davalarında yetkili mahkeme”, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce 6 ay birlikte oturdukları son yer mahkemesidir.
BOŞANMA DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME
Boşanma davalarında görevli mahkeme, “aile mahkemesi”dir. Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun madde 4 uyarınca aile hukukundan doğan dava ve işlere bakmakla görevli mahkeme aile mahkemesidir.
Boşanma davasının açıldığı yerde aile mahkemesinin kurulmamış olması durumunda görevli mahkeme Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun madde 2 uyarınca “asliye hukuk mahkemesi“dir. Bu durumlarda; Asliye hukuk mahkemesi, boşanma davasına aile mahkemesi sıfatı ile bakar.
BOŞANMA DAVALARINDAKİ SÜREÇ HAKKINDA AVUKATVE DANIŞMANLIK
Boşanma davalarının açılmasında ve davaların görülmesi süresinde bir bulundurmak zorunlu değildir. Herhangi bir dava için de bu geçerlidir.
Anlaşmalı boşanma davaları tarafların aralarında yaptıkları anlaşma olması sebebi ile tek celsede görülebilecek davalar olmaktadır. Bu davalar taraflara kolay görülebilse bile belirli hukuk bilgisi olmadan yürütülmesi zor davalardır. Özellikle dava dilekçesi ve anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanması konusunda profesyonel bir boşanma avukatından yardım alınması oldukça önemlidir.
Diğer yandan, erken duruşma günü tesisi için başvuru ve bunun temini, celse sonrası gerekçeli boşanma kararının yazılması taraflara tebliği, tebliğ sonrası kesinleşme süreci ve bu gerekçeli kararın ilgili kurumlara tebliğ ettirilmesi gibi hukuki sürecin vekil vasıtası ile takibi ve temini, özellikle hızlı ve sorunsuz şekilde boşanma işlemini arzu eden taraflar bakımından yerinde olacaktır.
Çekişmeli boşanma davalarında ise avukatlar çok daha gerekli olmaktadır. Dava dilekçesinin hazırlanması, mahkemeye sunulması, cevap dilekçesinin hazırlanması ve bunun yanında replik dilekçesinin de hazırlanması ve sunulması gerekmektedir. Bu davalarda mahkemelere delil dilekçesi, delillerin toplanması, itiraz ve tanıklara soru sorulması gibi durumlar düşünüldüğünde alanında uzmanlaşmış bir boşanma avukatına çok fazla ihtiyaç duyulmaktadır.
Ayrıca bu davalarda tazminat, velayet, nafaka, tazminat gibi boşanma davasının bir takım hukuki sonuçları ve mal rejimleri bakımından alanında profesyonel bir avukat ile çalışmakta fayda vardır.
BOŞANMA AVUKATI ÜCRETİ NE KADAR
Boşanma davasına dair asgari avukatlık ücretleri her baro tarafından tavsiye niteliğinde olmak üzere belirlenmiştir. Boşanma avukatı size o tarifede belirlenen rakamın altında olmamak şartıyla boşanma davasının özelliklerine göre, delil durumuna, davanın ne kadar süreceğine ve diğer tüm detaylara göre avukatlık ücretini belirleyecektir. Avukatlık ücretini belirleyen bir diğer husus da avukatın kalitesi, alanında uzmanlaşmış olması, hukuk bilgisi ve tecrübesidir.
